Problematyka Pinokia

"W wierzeniach Saamów, rdzennej ludności Laponii, zorze polarne były przedstawiane jako żywe twory zachowujące się podobnie do ludzi, potrafiące się złościć, śmiać, biegać i wykonywać inne znane ludziom czynności. Ale na zorze polarne też należało uważać, ponieważ, jak wierzono, potrafiły zaatakować, a nawet zabić za przewinienia, takie jak zbyt długie wpatrywanie się, śpiewy czy gwizdanie. (...) Wschodni Saamowie sądzili natomiast, że zorze polarne są duchami osób, które zginęły gwałtowną śmiercią w czasie wojny, a zorze przedstawiają ich krew." 

Dzień dobry, 早安, 

a dziś przede wszystkim: hyvää huomenta!

Wstęp

Mam milion książek, które przeczytałam w październiku czy listopadzie i chciałabym się nimi podzielić. Zaczniemy od tytułu związanego z wyjątkowym krajem. Szczególnie, że dziś przypada 102 rocznica odzyskania niepodległości przez Finlandię. Dlatego nie ma lepszej daty! 

Ja dowiedziałam się o premierze "Finlandia. Sisu, sauna i salmiakki" jakoś w połowie sierpnia, kiedy to Wydawnictwo Poznańskie ogłosiło nadchodzący tytuł. Chyba nie muszę mówić, ile emocji to we mnie wywołało. Mam wrażenie, że w Polsce mało jest literatury związanej z Finlandią. Sama na swojej półce mam ich znikomą ilość, dlatego dosłownie odliczałam dni do premiery tejże książki. Tym bardziej, że co jak co, ale to wydawnictwo bardzo sobie cenię i rzeczy od nich są pięknie wydane. 

Przyszedł październik. Odebrałam swój egzemplarz dokładnie w dzień premiery i od razu rwałam karton, byleby dostać się do wyczekiwanej przeze mnie okładki. Wizualną stroną - byłam i jestem zachwycona. Samą przyjemnością jest jej trzymanie, a zdjęcia w środku są prześliczne. Nawet teraz, kartkując sobie książkę, jestem zakochana w ujęciach fińskich lasów czy reniferów. Co więc mogło pójść nie tak? 

O tym, co myślę 

Zacznijmy od samej autorki. Na odwrocie książki możemy przeczytać, że pani Aleksandra mieszka w Finlandii prawie 10 lat i prowadzi bloga Fińskie smaki. Jak sama napisała na blogu, uwielbia gotować, czytać o gotowaniu i oczywiście jeść. Zresztą w omawianym przeze mnie tytule możemy znaleźć prawie 30 strony poświęcone tylko i wyłączenie przepisom kulinarnym, a między innymi na Lohikeitto, czyli na zupę łososiową. 

Pamiętam, że zaczęłam ją czytać zaraz po odebraniu z księgarni. Stałam wtedy w poczekalni do lekarza i stwierdziłam, że nie wytrzymam zanim wrócę do domu i zaczęłam chłonąć pierwsze strony. Serce chciało mi wyjść z klatki piersiowej. Przysięgam, że tak było, bo miałam w końcu przed sobą coś, co marzyło mi się przez dwa miesiące, czego nie mogłam doczekać się najbardziej na świecie. Dodatkowo zafascynowała mnie szata graficzna. To, jak wyglądały podziały na rozdziały (nawet nie czuję, że rymuję) zafascynowało mnie, a wręcz wprowadziło w zimowy klimat.
Całe to około 15 minut czytania w poczekalni mogę w pamięci odtworzyć bardzo dobrze, bo za dużo wtedy siedziało we mnie emocji. W ogóle byłam w szoku, że udało mi się w tak niewielkim czasie przeczytać około 30 kartek, co w moim wykonaniu jest godne medalu. W ogóle, jeśli chodzi o czas w którym przeczytałam tę książkę, to szacuję na coś pomiędzy 2 a 3 godziny, a jeszcze raz podkreślę, że należę do osób czytających w wyjątkowo wolnym tempie.

Teraz będzie nieprzyjemnie, ale napiszę wprost. Czuję się trochę zawiedziona. Jak przez załóżmy 100 stron brnęłam z naprawdę wielkim zaciekawieniem, wychwalając autorkę w niebiosa, tak później coś mi zaczęło nie grać. Między innymi przez powtórzenia. Nie mam na myśli tutaj braku bogatego słownictwa czy czegoś takiego, ale nawijanie o jednym i tym samym, chociaż wiem, że brzmi to absurdalnie w przypadku tego typu literatury. I nie zrozumcie mnie źle, ja naprawdę wyniosłam dużo z tej lektury, ale mam wrażenie, że dałoby się ją napisać na znacznie mniejszej powierzchni, gdyby tylko wyrzucić to, o czym autorka wspominała wiele, wiele razy wcześniej. To jest dla mnie bolączka tej książki.

Bardzo gorzkie doświadczenia imigranta z Finlandii zostały opisane w wydanej w Polsce książce Jussiego Valtonena pt. Nie wiedzą, co czynią. Po wielu niepowodzeniach główny bohater dochodzi do smutnej konstatacji - "(...) Joe poznał przede wszystkim zasady gry obowiązujące w tym kraju: ma zawiesić życie na kołku, dopóki nie będzie mógł udawać urodzonego Fina".

Po tym, co wcześniej napisałam, ciężko jest mi się precyzyjnie odnieść do stylu pisania pani Aleksandry. Mimo wszystko, pomijając to, co wyskrobałam akapit wyżej, dobrze się to czyta, bo można z tego wynieść mnóstwo ciekawych rzeczy. Ja sama nie miałam pojęcia o sytuacji imigrantów w Finlandii, to, w jaki sposób są traktowani czy o prezentach dla noworodków, które są przyznawane przez rząd. W związku z tym, nie potrafię patrzeć źle na tę pozycję, chociaż ni mogę ukryć, iż momentami zasypiałam. 

Z drugiej strony wydaje mi się, że jeśli ktoś dopiero zaczyna swoją przygodę z poznawaniem Finlandii czy jedzie do tego kraju na wakacje, a guzik o nim wie, to jest to w porządku pozycja, dzięki której ktoś taki będzie czuł się bardziej “swojo” w państwie Muminków. Jednak dla osób siedzących już trochę w temacie, no to chyba nie do końca przejdzie, bo zwyczajnie w świecie zanudzą się.

Ale dobra! Muszę Wam napisać o tym, co mnie rozczuliło. Kiedyś wspominałam na blogu, że w Finlandii jest prawie 200 określeń na sam śnieg i pani Michta-Juntunen również wspomina o tym w swojej książce, ale ona wymienia konkretne nazwy z wytłumaczeniem, więc pozwólcie, że przedstawię Wam kilka z nich:

• loska - błoto pośniegowe, bardzo mokry i brudny (szczególnie w miastach) śnieg
• tykkilumi - sztuczny śnieg, np. na stokach narciarskich 
• sohjo - śnieg mocno wymieszany z wodą 
• hanki - gruba pokrywa śniegu z mocno zmrożoną górną warstwą 

i mnóstwo, mnóstwo innych określeń. Jedna z tych rzeczy, które sprawiają, że kocha się język fiński jeszcze mocniej.

Co z tą Finlandią? 

Napiszę tak: cieszę się, że mam ją na półce. Wygląda przepięknie i idealnie pasuje obok “Historii Finlandii” Tadeusza Cieślaka, ale liczyłam na coś bardziej odkrywczego, wypełnionego anegdotkami prosto z Helsinek, Turku i innych miejscowości. Recenzowanie książek niefabularnych przychodzi mi raczej z większą łatwością niż fabularnych, ale w tym przypadku nadzwyczaj ciężko było mi się zmierzyć z omawianym tytułem. Mam do niej ambiwalentny stosunek, który wywołuje u mnie masę sprzecznych myśli.
Autorka niewątpliwie wprawiła mnie w przygnębienie, ponieważ zdałam sobie sprawę, że Finlandii w tym roku było w moich dniach naprawdę niewiele. Dlatego minuty spędzone na czytaniu o saunie, litrach przelanej kawy i nietypowym fińskim, jedzonku stanowiły przyjemność samą w sobie, nieważne, jak o tym napisano.
Chciałam wielkich, piękniejszych fajerwerek, a mam mocno przeciętną książkę z mnóstwem  ładnych zdjęć i przepisów, które powodują, że czułam się głodna. I jeszcze raz: mnóstwo ładnych zdjęć. No i przez tę lekturę chcę spróbować nietypowego smaku salmiakki (słona lukrecja) w trybie natychmiastowym!
Chyba tyle miałam w planach zawrzeć, więc pozostaje mi teraz tylko pożegnać się z Wami. Wszystkiego dobrego na mikołajki!


Trzymajcie się ciepło,
Panda Fińsko-Chińska